In beeld: Een nieuwe wind door de tuinwijk
Renovatie halfopen, Reportages
De woning staat midden in een ruime tuinwijk in de Brusselse gemeente Watermaal-Bosvoorde. Sinds de bouw ervan in 1930 bleef ze vooralsnog onaangeroerd. Architecte Justine Cousin van HESTIA architectes gaf het bijna honderd jaar later een tweede jeugd. Klaar voor een volgende eeuw.
Justine woonde al een aantal jaar in Elsene toen ze het tijd vond om als architecte een huis te kopen dat ze volledig naar haar hand kon zetten. Het liefst wou ze echter in Brussel blijven, bij voorkeur in een groene omgeving, en moest het budget binnen de perken blijven. Uiteindelijk vond ze hem in Watermaal-Bosvoorde, in de tuinwijk Le Logis. Het huis uit 1930 maakt eigenlijk deel uit van een geheel van twee tuinwijken met in totaal 1.735 woningen in een ‘modernistische’ architectuur. Het concept kwam overgewaaid uit Engeland en Nederland en was bedoeld om de stad een ander gezicht te geven, om er een aangename en leefbare plek van te maken door de bebouwde ruimte mooi te integreren in de omgeving en in de natuur. “Ik ben letterlijk bezweken voor de charme van de wijk vol typische, kleurrijke huizen en steegjes die naar talloze gemeenschappelijke tuintjes en parkjes leiden. Dit is in Brussel een unieke locatie.”
Geklasseerd pand
Met muren uit ter plaatse geproduceerde bakstenen, een pannendak, ramen met kruisverdelingen en de typische luikjes, en het kleurentrio groen, wit en zwart was het huis in al die jaren bijna nog geen haar veranderd. “Maar het moest volledig worden opgeknapt. Er zaten gaten in het dak en de houten ramen verkeerden in zeer slechte staat. De tegelvloer op het gelijkvloers lag nog rechtstreeks op het zand.” Kwam daar nog bij dat de woning integraal deel uitmaakt van het erfgoed van de tuinwijk, die door Monumenten en Landschappen volledig is geklasseerd. Om de woning te mogen renoveren, moest Justine een ‘unieke’ vergunning indienen (specifieke term voor de stedenbouwkundige vergunning voor beschermd erfgoed, red.). “Ik mocht niet raken aan de gevels noch aan de gevelelementen, waaronder uiteraard de ramen. De originele ramen moesten dus bewaard blijven.”
In de vergunningsaanvraag vroeg Justine enkel toelating om de draagmuur die het gelijkvloers opsplitste te slopen. Zo zou ze de leefruimte volledig kunnen openwerken. Die toestemming kreeg ze.
Zichtbaar gebinte
De architecte pakte ook de verdieping volledig aan. Daar bevonden zich achtereenvolgens een kleine badkamer, een slaapkamer en een zolder. Alle binnenmuren gingen echter tegen de grond en er kwam een nachthal, die voor de vlotte circulatie op de verdieping zorgt. De badkamer werd een kleine slaapkamer en een deel van de slaapkamer is nu de badkamer, met wastafel, toilet bad én aparte inloopdouche. Ze zit nu net boven de keuken, zodat de afstand van de leidingen beperkt bleef. Het andere deel van de oude slaapkamer werd geïntegreerd bij de zolder, waar de ruime masterbedroom werd ingericht. De draagbalken van het gebinte, dat bekleed was met gipsplaten, werden blootgelegd, gerestaureerd en geschilderd. Het geeft de slaapkamer een zekere allure. In de dressing werden de standaard wandkasten trouwens ook in functie van de draagbalken uitgesneden.
Ook de tuin is geklasseerd
Achteraan worden momenteel het terras en de tuin heraangelegd. Ook hiervoor moest de architecte een vergunning aanvragen. Achter in de tuin leiden enkele treden naar de ruime gemeenschappelijke tuinen die de wijk rijk is. Een enorm pluspunt voor de bewoners van deze tuinwijk, die haar naam niet gestolen heeft…
Ontwerp Hestia
Tekst Stephan Debusschere – Foto’s Laurent Brandajs
Ontdek de volledige reportage in Ik ga Bouwen n°433.
Het huis staat midden in de tuinwijk Le Logis, een verzameling van een honderdtal huizen en bungalows die vanaf 1925 in de Brusselse gemeente Watermaal-Bosvoorde werden gebouwd. Het geheel is door Monumenten en Landschappen als erfgoed geklasseerd.
Het grote meubel in de zithoek, met wandkasten in mdf en afgewerkt met eiken fineer, omhult de oude schoorsteen met inbouwhaard.
Door de U-vormige configuratie op het gelijkvloers is het bureau afgezonderd, maar zonder het rechtstreekse contact met de leefruimte te verliezen.
De vroegere draagmuur die het gelijkvloers opdeelde, werd gesloopt om de leefruimte volledig te kunnen openwerken.
De open leefruimte geniet volop van het daglicht dat via de (respectievelijk oostelijk en westelijk georiënteerde) voor- en achtergevels binnenvalt.
De leefruimte zit als een ‘U’ rond de inkomhal. Daardoor ontstaat een zekere intimiteit binnen de opengewerkte ruimte.
De keuken kreeg een centrale plaats op het gelijkvloers. De originele bakstenen muur aan de kant van de eetkamer is wit geverfd om het contrast met de nieuwe bepleistering wat te temperen. Zo krijg je een zachte overgang tussen oud en nieuw.
Bij het uittekenen van de plannen voor de nieuwe keuken, plaatste de architecte de muren zó dat er perfect met standaardmeubilair kon worden gewerkt. Zo vermeed ze de meerkost van maatwerk.
De keuken ligt op het oosten en geniet van ochtendlijk zonlicht. Samen met de ramen op het westen in de eetkamer en zithoek, baadt de open leefruimte de hele dag door in het licht. Zonwering beschermt tegen eventuele oververhitting.
In de leefruimte kwam er zowat 20 centimeter extra hoogte onder het plafond bij. Langs de nieuwe draagbalk, die de oude draagmuur vervangt die vroeger de ruimte opsplitste, loopt over de hele lengte een verlichtingsgoot.
De inkom werd ingericht als vestiaire en opbergruimte. Overal op het gelijkvloers kwam een halfmassieve eikenhouten parket.
Aangezien de woning geklasseerd is, moesten de bestaande ramen behouden blijven en mocht er ook niet aan de buitengevels geraakt worden. De muren werden daarom aan de binnenzijde geïsoleerd, met gemetselde hennepblokken.
De trap naar de verdieping in huis werd behouden en gerenoveerd. Op de plek van de vroegere keuken kwam een bureau/logeerkamer, die kan worden afgesloten.
De glazen deur aan de voet van trap geeft toegang tot de tuin, die momenteel wordt aangelegd. De schuifwand rechts laat je de leefruimte afsluiten wanneer nodig.
De nieuwe badkamer op de verdieping zit nu pal boven de keuken, zodat de afstand van de technische leidingen beperkt bleef.
De vloer en een deel van de wand zijn bekleed met zachtgroene tegeltjes. Een tegengewicht voor het wit van de meubels en de muren, maar zonder te choqueren.
De gesloten verdieping werd helemaal opengewerkt. Nu geeft een ruime nachthal uit op onder andere de masterbedroom.
De masterbedroom neemt het grootste deel van de verdieping in. Het zichtbare gebinte geeft de kamer niet alleen meer volume, maar ook een zekere grandeur.
Overal op de verdieping werden de gipsplaten die het gebinte bedekten, weggehaald. De constructie is nu zichtbaar en de houten balken werden wit geverfd. De ingebouwde wandkasten zijn standaard, maar werden helemaal aan de bestaande configuratie aangepast.
Alle gevelkenmerken (hier: de achtergevels) moesten in hun oorspronkelijke staat bewaard blijven.
